VISI en DNR: Uniforme en verzekerbare contractpraktijk in ontwerp en voorbereiding

De opkomst van de DNR

Een mooie aanvulling in het rijtje UAV, RAW en UAVgc

In meerdere opzichten, doet de DNR zijn naam eer aan, zowel qua opzet als ook qua betekenis. Ook de DNR is een afkorting, waar de grond-, weg- en waterbouw (GWW) van overloopt. Wat dat betreft past de DNR mooi in het rijtje bij de UAV, RAW en UAVgc. De afkorting DNR staat trouwens voor “De Nieuwe Regeling”. Ondanks dat de DNR in 2005 voor het eerst is uitgebracht (onder de naam “DNR 2005”), zijn met name veel overheden nog relatief onbekend met de DNR. Voor velen is het wat dat betreft dus nog steeds een “nieuwe regeling”.

VISI alleen voor projecten in uitvoering?

Maar waarom eigenlijk? In de GWW wordt namelijk nog regelmatig gewerkt volgens het principe ‘Een man een man, een woord een woord’. Een bekend fenomeen, vooral in uitvoering van bestekken. Deze praktijk is mede aanleiding geweest voor de totstandkoming van VISI (voorwaarden scheppen voor invoeren van standaardisatie ICT in de bouw). VISI heeft zich inmiddels bewezen als algemeen geaccepteerde en sectorbrede standaard die communicatieafspraken:

• Structureert;
• Bewaakt;
• Bewaart.

Dit wordt bevestigd door de vele projecten die gebruikmaken van de raamwerken en software van Alfamail. De template voor UAV is het meest gebruikt in de loop der jaren, maar ook de template voor UAVgc wordt veelvuldig toegepast door Opdrachtgevers én Opdrachtnemers. Daarbij komt dat op nationaal niveau Bouwteam weer aan terrein wint en op internationaal niveau de FIDIC populair is. Alfamail heeft zoals gezegd voor deze contractvormen handige templates beschikbaar, bestaande uit:

• Raamwerk;
• Rapportages;
• Software.

Dit is het starterspakket voor een succesvol project met VISI.

Vastlegging is ook nodig in het ontwerpproces

Problemen in de uitvoeringsfase voorkomen in de ontwerpfase

Met VISI als hulpmiddel, hebben projecten dus een ideaal middel in het beheersen en beheren van de afspraken en werkzaamheden tijdens het uitvoeren van een bestek. Maar hoe is dit geregeld in de eerdere fases van het project? Het zou natuurlijk jammer zijn als het eerdere probleem uit de uitvoeringsfase zich verlegt naar de ontwerpfase. Zou VISI daar ook een rol van betekenis in kunnen spelen? Laten we dan eerst eens kijken naar het proces en de fases die voorafgaan aan de uitvoering:

• Schets Ontwerp (SO);
• Voorlopig Ontwerp (VO);
• Definitief Ontwerp (DO);
• Technisch Ontwerp (TO);
• Bestek (BE).

Zo komen dus de verschillende ontwerpen tot stand, die resulteren in het bestek. Het ontbreken van schriftelijke vastlegging van de overeenkomst wordt hierbij niet altijd als probleem gezien. Maar wat als het vroeg (ontwerp) of (te) laat (uitvoering) toch fout gaat? Dan verandert de relatie opdrachtgever en opdrachtnemer en komt het weleens neer op ‘Oog om oog en tand om tand’. En dan is het toch wel goed als zaken tijdig vastliggen en partijen over en weer weten wat er is afgesproken. Ook in de ontwerpfase.

Afspraak is afspraak, dankzij VISI

Hierbij moet ik denken aan de uitspraak “Afspraak is afspraak, dankzij VISI”. VISI zorgt er namelijk voor dat afspraken en documenten én worden bewaakt én vervolgens ook worden bewaard. Daarmee krijg je een transparant, compleet dossier, op één plek. De waarheid ligt dus letterlijk in het midden, wat de discussies tussen de opdrachtgever en opdrachtnemer niet weg zal nemen, maar wel beperkt tot de inhoud.

Het is dus van belang dat opdrachtgevers en opdrachtnemers hun verplichtingen kennen, om het bouwprocessen wél soepel te laten verlopen. Rechten en plichten vloeien voort uit de wet. Vervolgens hebben contractpartijen de mogelijkheid om in een overeenkomst – met behulp van Algemene voorwaarden – specifiekere afspraken met elkaar te maken. Hiermee kunnen partijen gebruikmaken van algemene voorwaarden, die gericht zijn op het ontwerpproces, om zo tot een passende overeenkomst te komen: niet als doel, maar als middel.

De ontwikkeling van de DNR

SR en RVOI als voorgangers van de DNR

Zo kwam de SR (Standaardvoorwaarden 1997 Rechtsverhouding Opdrachtgever en Architect) er voor de relatie tussen opdrachtgever en architect. Tussen andere adviseurs in de bouw en hun opdrachtgever was voorheen de RVOI (Regeling van de Verhouding tussen Opdrachtgever en adviserend Ingenieursbureau 2001) een veelgebruikte set algemene voorwaarden.

Gezamenlijk initiatief van de Bond van Nederlandse Architecten (BNA) en NLingenieurs

In 2005 is de DNR voor het eerst uitgebracht, onder de noemer DNR 2005. De DNR is een gezamenlijk initiatief van de Bond van Nederlandse Architecten (BNA) en NLingenieurs (voorheen ONRI). Daarmee werd de DNR de opvolger van de Regeling van de Verhouding tussen Opdrachtgever en adviserend Ingenieursbureau (RVOI), destijds een uitgave van het Kivi en NLingenieurs. De DNR kan in veel en verschillende soorten opdrachten en projecten worden gebruikt en voorziet in een grote behoefte wat betreft de relatie van de adviseur (architect, ingenieur en adviseur) en de opdrachtgever.

Verantwoorde herziening en uitgebreid becommentarieerd door Instituut voor Bouwrecht (IBR)

In 2011 is een herziening van de regeling uitgebracht, de DNR 2011. De reden hiertoe was dat na enkele jaren gebruik van de DNR 2005 gebleken is, dat sommige bepalingen beter konden worden geformuleerd. De DNR 2011 is op verantwoorde wijze tot stand gekomen en doet recht aan de belangen van opdrachtgever en adviseur. Dat heeft geresulteerd in:

• Correctie van tekstuele oneffenheden;
• Modernisering van de aansprakelijkheidsregeling.

Door BNA en NLingenieurs is de hoop uitgesproken dat de DNR 2011 gebruikt wordt zoals die bedoeld is. Het Instituut voor Bouwrecht (IBR) heet de DNR 2011 van een uitgebreid commentaar voorzien.

VISI toepassen binnen de ontwerpfase is een collectief initiatief

DNR als advies voor advies

In 2013 is een kleine aanpassing (in DNR 2011: Artikel 56) doorgevoerd als gevolg van gewijzigde regelgeving. Ondanks dat de DNR niet wordt verplicht, adviseren BNA en NLingenieurs wél de DNR te gebruiken.

VISI wél verplicht (pas toe leg uit)

Eén jaar na deze kleine aanpassing in de DNR, is VISI juist wél verplicht gesteld. In 2014 is VISI door Forum Standaardisatie erkend als open standaard en in de ‘pas toe of leg uit’-lijst. Dit houdt in dat de standaard verplicht moet worden uitgevraagd en toegepast bij aanschaf ICT-diensten of ICT-producten, volgens de Instructie rijksdienst. Tot zover over de status van VISI wat betreft de uitvraag.

Onder het mom van ‘Een man een man, een woord een woord’, volgt op het uitvragen van VISI, ook het toepassen van VISI. Na de uitvraag, moet VISI namelijk worden toegepast op de uitwisseling van bouwprocesinformatie tussen partijen in de bouwsector, zowel de GWW, de burger & utiliteitsbouw (B&U) als de installatiebranche.

Toonaangevend aanbevelingscomité

Het feit dat dit een collectief initiatief is, blijkt uit de aanbeveling, bijdrage, deelname en oproep van en aan de volgende organisaties:

• CROW – Mobiliseren van VISI-netwerk om de toegevoegde waarde van VISI te benadrukken, VISI aan te bevelen en het gebruik van de standaard te stimuleren;
• Forum Standaardisatie – Onder de aandacht brengen van het gebruik van VISI bij met name gemeenten en provincies;
• BIR en CROW – Inzichtelijk maken van de voortgang van de inzet en de mate van adoptie.
• Alfamail by TECHNIA – is vanaf het eerste uur betrokken bij VISI en als brancheonderneming een actieve promotor van VISI.

VISI-raamwerk DNR van Alfamail

Het Alfamail VISI Template DNR is volledig op de DNR 2011 gebaseerd, inclusief de aanpassing van 2013. Alle formele transacties tussen de diverse rollen liggen vast in het standaard VISI-raamwerk DNR.

Rollen DNR

De rollen maken duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk. Vanuit de DNR zijn dat in ieder geval:

• Vertegenwoordiger Adviseur;
• Vertegenwoordiger Opdrachtgever.

Transacties DNR

De verschillende taken vanuit de DNR komen terug in de beschikbare transacties. De transacties geven per persoon en project, inzicht in de verschillende taken uit de DNR. Vanuit de DNR omvatten deze tenminste de volgende onderwerpen:

• Informatie (DNR: o.a. Art. 45);
• Opdracht (DNR: o.a. Art. 2,4).
• Producten (DNR: o.a. Art. 11,12);
• Tekortkoming (DNR: o.a. Art. 13,27);
• Uitgangspunten (DNR: o.a. Art. 3,9);
• Wijziging (DNR: o.a. Art. 9,55).

Dit VISI Template DNR bevat dus een pasklaar starterspakket voor het toepassen van VISI volgens de DNR. Een toolbox of toolkit dus. En de handleiding? In een ander blog, hebben wij het VISI-stappenplan uiteengezet.

• Stap 1: Abonneer op Alfamail VISI-software
• Stap 2: Bepaal de rolverdeling in het project
• Stap 3: Plan een gezamenlijke training

DNR en VISI: De Beste Regeling

Meer weten over VISI voor projecten met DNR? Bekijk dan onze webpagina over het VISI Template DNR. Direct aan de slag? Download dan de rollenkaart. Ga stap voor stap voor een uniforme en verzekerbare contractpraktijk in ontwerp-, voorbereiding- en adviesopdrachten, met DNR en VISI: De Beste Regeling!