VISI en FIDIC: fiducie in een kleurrijke internationalisering van bouwprojecten

Contracten voor internationale bouwprojecten

Tegenwoordig zijn de FIDIC-contracten wereldwijd de meest gebruikte standaardvorm binnen internationale bouwprojecten. Deze standaard FIDIC-contracten worden vaak gebruikt in zowel grote als kleine bouwprojecten, en ze zijn geschikt voor partijen:

• Van verschillende nationaliteiten;
• Die verschillende talen spreken;
• Afkomstig zijn uit verschillende rechtsgebieden.

FIDIC, sinds 1913!
Fédération International des Ingénieurs-Conseils (FIDIC) is in 1913 opgericht als internationale organisatie van ingenieursbureaus. Wereldwijd heeft FIDIC inmiddels meer dan honderd leden.

Nederland vertegenwoordigd door Koninklijke NLingenieurs
Nederland wordt vertegenwoordigd door het Koninklijke NLingenieurs: één van de initiatiefnemers van de Nederlandse contractvorm DNR. In een vorige blog kunt u meer lezen over de DNR, de rol daarbij van Koninklijke NLingenieurs en uiteraard de mogelijkheden en voordelen met VISI.

FIDIC, 100 jaar ouder dan de DNR 2013?
Wat dat betreft is FIDIC als organisatie dus precies een eeuw ouder dan de meest recente vorm van de DNR (2013). Toch kan ik mij voorstellen dat voor veel projectmedewerkers de FIDIC (nog) onbekend is. Wellicht dat een projectmanager al eens een aandeel heeft mogen leveren aan een project met FIDIC? Of een contractmanager die de ervaring vanuit een project met UAV-GC 2005 heeft kunnen gebruiken voor een project met FIDIC? Los van deze ervaringen, is het goed om te bedenken dat de FIDIC bestaat “bij de gratie” van de globalisering en internationalisering bij bouwprojecten. En dat begon niet direct in 1913.

 

FIDIC boekenserie

FIDIC Red Book voor traditionele bouwprojecten
Pas in 1957 werd namelijk de eerste editie van een FIDIC-contract gepubliceerd, bekend als het FIDIC Red Book. Deze eerste versie van het FIDIC Red Book werd gebaseerd op een binnenlands contract, afgeleid van de gepubliceerde “ICE Conditions of Contract” door de Institution of Civil Engineers. Het FIDIC Red Book is bedoeld voor traditionele bouwprojecten. Het ontwerp wordt opgesteld door of namens de opdrachtgever.

FIDIC Yellow Book voor design & build projecten
In 1963 volgde de publicatie van het tweede type FIDIC-contract, het zogenaamde FIDIC Yellow Book. Dit is een standaardcontract waarbij de opdrachtnemer verantwoordelijk is voor het ontwerp. Het FIDIC Yellow Book wordt toegepast bij design & build projecten, met ontwerpverantwoordelijkheid voor de opdrachtnemer.

FIDIC boekt progressie door internationalisering in de bouw
Vervolgens deed zich eind jaren zestig, begin jaren zeventig van de twintigste eeuw, een volgende belangrijke ontwikkeling voor. Een toename aan bouwprojecten in het Midden-Oosten, zorgde namelijk voor een nog grotere behoefte aan internationale contractmodellen. Omdat deze internationale bouwprojecten dusdanig verschilden van aard en type, bleken alleen het FIDIC Red Book en FIDIC Yellow Book niet toereikend te zijn. Daarom heeft FIDIC destijds gekozen voor het uitbrengen van een serie contractmodellen, om in deze internationale behoefte voorzien. Dat betekende een uitbreiding van de boekenreeks/ het kleurenpallet.

FIDIC White Book voor professionele dienstverlening
Het FIDIC White Book – of de Client/ Consultant Model Services Agreement – is een ander belangrijk en bekend onderdeel van de FIDIC Suite geworden. Nadat men in 1986 “de eerste letters op papier” heeft gezet, is het in 1990 gekomen tot de druk en publicatie van de eerste versie. Het FIDIC White Book één van de meest gebruikte vormen van internationale contracten voor professionele dienstverlening.

FIDIC Green Book voor kleine en korte projecten
Eén van de minder bekende FIDIC-contracten is onder meer het FIDIC Green Book. Dit contract is relatief eenvoudig van opzet en bedoeld voor relatief kleine projecten met een repetitief karakter of van korte duur. De opdrachtgever stelt hierbij het ontwerp op. Volgens de FIDIC-richtlijnen worden 500.000 EUR budget en 6 maanden looptijd beschouwd als redelijke limieten voor projecten waarbij het FIDIC Green Book wordt gebruikt. De eerste versie van het FIDIC Green Book werd in 1999 gepubliceerd.

FIDIC Silver Book voor EPC / Turnkey-projecten
Eveneens in het jaar 1999, werd het FIDIC Silver Book gepubliceerd. Het FIDIC Silver Book wordt gebruikt voor EPC/ Turnkey-projecten waarbij het merendeel van de risico’s voor rekening komen van de opdrachtnemer, evenals het ontwerp. Deze belangrijke wijzigingen werden aangebracht in de oorspronkelijke FIDIC-contracten, in navolging van trends in de bouwsector in de jaren negentig.

FIDIC Pink Book voor door de Bank gefinancierde ontwikkelingsprojecten
Vervolgens vond er in 2005 een wijziging plaats van FIDIC Red Book, wat heeft geleid tot de publicatie van het FIDIC Pink Book van de Multilaterale Ontwikkelingsbank (“MDB”). Deze is ontwikkeld om te worden gebruikt voor ontwikkelingsprojecten die worden gefinancierd door de Bank.

FIDIC Blue Book voor baggerprojecten
Daarna werd in 2006het minder bekende FIDIC Blue Book voor het eerst gepubliceerd, gericht op bagger- en landmaakwerkzaamheden. In de meeste gevallen is de opdrachtgever verantwoordelijk voor het ontwerp. Het belangrijkste onderdeel van het FIDIC Blue Book is de beschrijving van de activiteit en werkzaamheden, die in detail zijn gedefinieerd en opgenomen in de specificaties, tekeningen en ontwerp van het werk.

FIDIC Gold Book voor DBO- en DBFM-projecten
Ten slotte verscheen in 2008 de eerste editie van het FIDIC Gold Book. Dit FIDIC Contract is gebaseerd op een typische design and build contractvorm, inclusief een periode van beheer en onderhoud. Het FIDIC Gold Book omvat een complex scala aan verschillende diensten en is bedoeld om te worden toegepast bij projecten met een langdurige samenwerking (minimaal 20 jaar!).

U heeft keus uit maar liefst acht verschillende kleuren
De FIDIC-contractvormen (ook wel ‘FIDIC-boeken’ genoemd) bestrijken dus het gehele spectrum van taken en verantwoordelijkheden bij diverse typen projecten. De verschillende boeken worden aangeduid met een kleur:

 

 

FIDIC Rainbow Suite: diversiteit en inclusiviteit

De FIDIC Red, Yellow en Silver Books, werden samen (opnieuw) gepubliceerd in september 1999. Deze gezamenlijke publicatie staat bekend als de FIDIC Rainbow Suite. De FIDIC Rainbow Suite 1999 is in een aantal verschillende talen vertaald in een poging problemen met onofficiële en onnauwkeurige vertalingen te voorkomen. De FIDIC Rainbow Suite 1999 is onder meer vertaald naar het:

• Arabisch
• Chinees
• Frans
• Pools
• Portugees
• Roemeens
• Russisch
• Spaans
• Turks

Meer recent is door FIDIC de FIDIC Rainbow Suite 2017 (Red, Silver & Yellow book) gepubliceerd. Het hoofddoel van deze nieuwe reeks is het vergroten van duidelijkheid en zekerheid in contracten. De wijzigingen ten opzichte van de Rainbow Suite 1999 moeten leiden tot minder geschillen en meer succesvolle projecten.

FIDIC ‘t of FIDIC ‘t niet?
Meer kunnen kiezen leidt tot een bewustere keuze. Een bewustere keuze kan leiden tot minder geschillen en meer succesvolle projecten. Bij een project met vooral Nederlandse deelnemers, voldoen echter de Nederlandse contractvormen Bouwteam, DNR, UAV of de UAV-GC. Wanneer dat voor uw projecten het geval is? Lees dan gerust onze blogs over desbetreffende Nederlandse contractvormen.

De FIDIC-contracten zijn dus vooral bedoeld voor projecten met een internationaal aspect en karakter. Omdat dit internationale aspect niet bij ieder projecten even concreet naar voren- en terugkomt, is het goed om de overeenkomsten en verschillen te weten tussen de FIDIC en bijvoorbeeld de UAV-GC.

FIDIC en UAV-GC: overeenkomsten en verschillen
Zo moet bij een UAV-GC 2005 contract de tekst van de Model Basisovereenkomst (MBO) altijd per project worden aangepast aan de gekozen contract- en aanbestedingsvorm. Deze aanpassingen door de opdrachtgever zijn wat betreft de FIDIC-voorwaarden niet nodig/ gewenst. Wel dient een FIDIC-contract op een aantal details te worden aangepast aan lokaal recht. Het FIDIC Silver Book kent bijvoorbeeld standaard een andere regeling met betrekking tot het recht van retentie dan het Nederlands recht.

Een zichtbaar verschil tussen de FIDIC-boeken en de UAV-GC is dat bij de UAV-GC de toepassing van redelijkheid en billijkheid op diverse plaatsen in de overeenkomst expliciet wordt benoemd. Echter is het zo dat bij (bouw)contracten waarin dit niet expliciet is opgenomen, nog steeds het Nederlands recht van toepassing is. Ook FIDIC-contracten kennen in Nederland dus in beginsel dezelfde toepassing van redelijkheid en billijkheid als de UAV-GC.

Een kleine variatie, maar dan nét even anders
Binnen die contractuele en juridische context, kan de FIDIC dus ook in Nederland op z’n minst worden beschouwd als ‘veilige’ contractvormen. De praktijk heeft dat inmiddels bewezen. Internationale partijen zijn bekend met FIDIC en maken daar (dus) ook graag gebruik van. In tegenstelling tot de opdrachtnemers, weten de Nederlandse opdrachtgevers echter niet altijd van het bestaan van deze FIDIC-contractvormen. Voor veel projecten zou dat wel eens een gemiste kans kunnen zijn. Een aanbestedingsstrategie waarin meer en diverse contractvormen worden betrokken, leidt tot een betere keuze, waar ook Nederlandse partijen en projecten hun voordeel mee kunnen doen.

Fiducie in FIDIC
Het gebruik van FIDIC in Nederland neemt wat dat betreft nog altijd toe. Oorzaak hiervan is het aantal grote, internationale projecten, maar ook door de toenemende competitie en internationalisering. Het gevolg hiervan is dat Engels steeds vaker de voertaal is binnen projecten in Nederland. Als deze ontwikkelingen op het gebied van competitie en internationalisering zich voortzetten, is het waarschijnlijk dat de FIDIC-contractenreeks ook in de komende jaren nog meer toegepast zal gaan worden.

Het FIDIC Silver Book kan bijvoorbeeld vooral de landelijke en provinciale overheid, een passende contractvorm zijn voor complexe en specialistische projecten: enerzijds om risico’s voor de opdrachtgever te reduceren (vergelijkbaar met de Nederlandse UAV-GC 2005), anderzijds om (internationale) concurrentie verder te stimuleren.

Het FIDIC Yellow Book daarentegen, leent zich prima voor de levering van windturbines, als onderdeel van de aanleg en bouw van een windpark. Deze contractvorm sluit goed aan bij de werkwijze, risico’s en mate van complexiteit die hoort bij de levering en constructie van windturbines en is voor alle windturbineleveranciers bekend. Wat dat betreft heeft het FIDIC Yellow Book in Nederland dus een groen tintje. De projecten die er gebruik van maken, richten zich namelijk veelal op de generatie en opwekking van duurzame energie.

 

Alfamail, VISI met een missie

Alfamail is blij te mogen bijdragen aan dergelijke duurzaamheidsprojecten. Onze missie vanaf dag één bij Alfamail is namelijk dat we niet alleen bezig met onszelf, maar ook met wat er buiten ons afspeelt. Wij geloven dat kennis het belangrijkste ingrediënt is om betere beslissingen te maken op het gebied van onder meer duurzaamheid.

Alfamail als Software-as-a-Service (SaaS): missie-on-air
Bijdragen, hoe dan? Wij bouwen namelijk géén windmolens en schrijven géén contracten. Wat wij wel doen?  Wij bouwen VISI-software en schrijven VISI-raamwerken. Daarmee helpen wij onder meer projecten met het FIDIC Yellow Book, om alle formele contractcommunicatie digitaal en duurzaam uit te wisselen en te archiveren. En ja, onze VISI-software Alfamail is beschikbaar in de Engelse taal en wij hebben Engelstalige VISI-raamwerken, waaronder één gebaseerd op het FIDIC Yellow Book.

VISI-raamwerk FIDIC Yellow
Het Alfamail VISI Template FIDIC Yellow is volledig op de FIDIC Yellow gebaseerd. Alle formele transacties tussen de diverse rollen liggen vast in het standaard VISI-raamwerk FIDIC Yellow.

Rollen FIDIC YELLOW

De rollen maken duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk. Vanuit de FIDIC YELLOW zijn dat in ieder geval:

• Contractor;
• Employer;
• Engenieer.

Transacties FIDIC YELLOW

De verschillende taken vanuit de FIDIC YELLOW komen terug in de beschikbare transacties. De transacties geven per persoon en project, inzicht in de verschillende taken uit de FIDIC YELLOW. Vanuit de FIDIC Yellow omvatten deze tenminste de volgende onderwerpen:

• Tests on completion (FIDIC Yellow, Chapter 9);
• Variations and adjustments (FIDIC Yellow, Chapter 13);
• Contract price and payment (FIDIC Yellow, Chapter 14);
• Employer’s and contractor’s claims (FIDIC Yellow, Chapter 20).

Dit VISI Template FIDIC Yellow bevat dus een pasklaar starterspakket voor het toepassen van VISI volgens de FIDIC Yellow. Een toolbox of toolkit dus. En de handleiding? Heston Blumenthal zou zeggen: “It’s a three-stage proces”:

• Stap 1: Abonneer op Alfamail VISI-software
• Stap 2: Bepaal de rolverdeling in het project
• Stap 3: Plan een gezamenlijke training

Mag het een andere kleur zijn?
Bent u juist op zoek naar VISI voor een andere kleur uit de FIDIC, bijvoorbeeld Red of Silver? Neem dan nu contact op met onze consultants en daag ze uit om samen met u het VISI-raamwerk naar wens op te stellen.

 

FIDIC YELLOW en VISI: de visie voor internationale projecten

Meer weten over VISI voor projecten met FIDIC-Yellow? Bekijk dan onze webpagina over het VISI Template FIDIC Yellow. Direct aan de slag met VISI voor projecten met FIDIC Yellow? Kies dan voor download de rollenkaart en breng diversiteit en kleur aan in project, met VISI en FIDIC.